Rob Wijnberg: Commissie-De Wit

Op papier doet de commissie-De Wit onderzoek naar de oorzaken van de financiële crisis, maar in de praktijk blijkt ze toch meer geïnteresseerd in de zielenroerselen van haar gasten.

Commissievoorzitter Jan de Wit (SP) wilde van Wim Kok weten hoe het kon dat hij als premier in 1997 nog sprak van een „exhibitionistische stijging van salarissen” in het Nederlandse bedrijfsleven, terwijl hij zeven jaar later als commissaris van de ING akkoord ging met het uitdelen van vele miljoenen aan bonussen aan het bestuur.

 Kok antwoordde daarop dat hij als premier een „maatschappelijke verantwoordelijkheid” droeg, maar dat hij als commissaris van de ING „in het belang van de vennootschap” moest handelen.

Daarmee gaf hij de commissie in één zin de belangrijkste oorzaak van de financiële crisis op een presenteerblaadje: er was een systeem ontstaan waarin het dienen van de economie niet langer samenging met het dienen van de samenleving als geheel.

Maar in plaats van te vragen hoe dat kon, vroeg De Wit of Kok de salarissen van de ING niet eveneens ‘exhibitionistisch’ vond. Kok liet blijken dat die vraag niet zo relevant was: het was namelijk een kwestie van internationale marktwerking die ING ertoe dwong de salarissen te verhogen, zei hij.

Daarmee gaf hij alsnog antwoord op de vraag die eigenlijk gesteld had moeten worden, namelijk hoe dit perverse systeem had kunnen ontstaan: globalisering ondermijnde de nationale autonomie, banken opereerden in een ‘markt’ zonder enig toezicht en niemand voelde zich ergens hoofdelijk verantwoordelijk voor.

Maar opnieuw maakte De Wit er liever een persoonlijke kwestie van: of Kok niet had overwogen om op te stappen als commissaris. Een interessante vraag misschien als je biograaf van Wim Kok bent, maar weinig relevant als je taak is om te onderzoeken wat nu eigenlijk de grondslag is geweest voor de economische crisis.

Het wekt de verdenking dat de commissie-De Wit liever schuldigen dan oorzaken wil aanwijzen. Ter discussie staat hier immers niet de hypocrisie van Wim Kok: die lijkt mij evident. Ter discussie staat de politieke cultuur die deze hypocrisie heeft gevoed.

Misschien beter om dit onderzoek niet aan politici over te laten.

Bron: NRC.next

Column Rob Wijnberg – Kredietcrisis

Vodpod videos no longer available.

Als regeren vooruitzien is, dan is het kabinet-Balkenende de afgelopen twee jaar wel tien keer gevallen. Toen begin 2008 de recessie in Amerika al in volle gang was, zei minister Bos nog opgewekt: (fragment). En toen, in september, de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers omviel, vergeleek premier Balkenende ons land nog maar eens met een stevig schip.